توضیحات کارشناس: 

خمس از فروع دین مبین اسلام است. و به قصد قربت و امتثال و اجرای دستور خداوند علیم و عظیم انجام می‌شود. فرمان خداوند حکیم به آن، در آیه: 41 سوره مبارکه انفال چنین آمده است:

وَ اعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُمْ مِنْ شَیْ‌ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِی الْقُرْبَى وَ الْیَتَامَى وَ الْمَسَاکِینِ وَ ابْنِ السَّبِیلِ إِنْ کُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ وَ مَا أَنْزَلْنَا عَلَى عَبْدِنَا یَوْمَ الْفُرْقَانِ یَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ وَ اللَّهُ عَلَى کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ

وجوب خمس، میزان و محل مصرف آن، به حکم الهی و ثابت و غیر قابل تغییر می‌باشد؛ در حالی که لزوم مالیات و مقدار و چگونگی مصرف آن به تصویب حکومت‌ها صورت گرفته و به لحاظ ضرورت‌ها و تناسب نیاز و برنامه ممالک وضع و اجرا می‌شود. به همین جهت است که اصل و میزان آن قابل تجدیدنظر می‌باشد.

لذا در این‌که، پرداخت مالیات آیا از پرداخت وجوه شرعی کفایت می کند؟ یا خیر؟؛ فتوای امام خمینی (س)، عدم کفایت مالیات از خمس و زکات است. که با عباراتی مانند: «مالیات بابت وجوه شرعیه محسوب نیست»، «مالیات کفایت از خمس نمى‌کند»، «مالیات مربوط به مقررات دولت اسلامى است و بابت خمس و زکاة حساب نمى‌شود»، در جلد اول کتاب استفتاءات ایشان، به ترتیب در صفحات 383 و 411 و 373؛ ذکر شده است.

بنابر این: پرداخت مالیاتى که حکومت جمهورى اسلامى با وضع قوانین و مقررات تعیین مى‌کند، هر چند بر افرادی که قانون شامل آنان مى‌شود، واجب است، ولی بابت سهمین مبارکین محسوب نمی‌گردد و بالعکس؛ پس بر مالیات دهنده نیز دادن خمس درآمد سالانه‌ نسبت به زائد بر مؤونه سال، به طور مستقل واجب است.

البته بنابر نظر شرعی امام خمینی (س)، مالیاتی که هر سال پرداخت می‌گردد از مؤونه سال خمسی وقت پرداخت مالیات محسوب است، یعنی به خود مالیاتی که پرداخت می‌شود خمس تعلق نمی‌گیرد و پرداخت خمس آن لازم نیست. کما این که در برخی از قوانین، از جمله قانون مالیات بر ارث، خروج وجوهات شرعی متوفی از شمول مالیات موضوعه پیش بینی شده است.

1392/9/25